Kusama – Infinity (2018)
Kusama – Infinity (2018)
Directed by Heather Lenz
เมื่อเห็นสีสันสดใสของลายจุด ไม่ว่าจะเป็นการจับคู่ระหว่างสีแดงกับสีขาว หรือสีเหลืองและสีดำ หลายคนคงจำได้ทันทีว่านี่คือผลงานอันเป็นเอกลักษณ์ของ ‘ป้าลายจุด’ ยาโยอิ คุซามะ ศิลปินชาวญี่ปุ่นชื่อดังวัย 89 ปี ผู้ครองแชมป์ศิลปินหญิงที่ยังมีชีวิตอยู่ซึ่งขายผลงานได้ราคาสูงที่สุดในโลก และหลายคนก็น่าจะเคยรับรู้เรื่องของเธอมาบ้างไม่มากก็น้อยว่า เบื้องหลังผลงานที่ดูสดใสเหล่านั้นกลับเต็มไปด้วยความมืดมน
‘Kusama – Infinity’ สารคดีปี 2018 จึงพาผู้ชมไปสำรวจความ ‘ไม่ธรรมดา’ ของคุซามะ โดยย้อนอดีตไปตั้งแต่สมัยวัยเยาว์ที่เธอเติบโตมาในครอบครัวที่ไม่สมบูรณ์แบบ ซึ่งส่งผลให้เธอเกิดแผลและปมในใจตามมาทั้งเรื่องศิลปะและมุมมองในการใช้ชีวิตคู่ แต่เธอก็พยายามต่อสู้และหาทางออกด้วยการบินไปไล่ตามความฝันในการเป็นศิลปินที่อเมริกา ซึ่งเธอต้องเผชิญปัญหาใหญ่ครั้งใหม่ในการพิสูจน์ฝีมือตัวเองในยุคที่ผู้คนยังมีอคติกับบุคคลต่างเชื้อชาติ และอคติทางเพศ จนทำให้คุซามะต้องสรรหาวิธีเรียกความสนใจจากสื่อและผู้คนมาให้ได้
ตลอดเวลา 1 ชั่วโมง 20 นาที สารคดีเรื่องนี้เล่าเรื่องได้อย่างน่าติดตามด้วยภาพถ่ายและผลงานศิลปะหลากยุคของคุซามะที่สะท้อนให้เห็นถึงตัวตนและความคิดของเธอที่เปลี่ยนแปลงไปตามกาลเวลา โดยงานด้านภาพยังเล่ายั่วล้อไปกับเรื่องราวที่เสียงสัมภาษณ์กำลังเล่าไปโดยตลอด เช่นในบางช่วงเราจะเห็นลายจุดลอยขึ้นมาตามภาพ คล้ายกับว่าผู้ชมได้มองโลกผ่านสายตาคุซามะ หรือแม้แต่ช่วงชีวิตขาลงของเธอ ก็จะเลือกภาพที่ดูหม่น ก่อนจะคลี่คลายไปเป็นสีสดใสในภายหลัง นอกจากนั้น สารคดียังให้เกียรติทั้งตัวศิลปิน รวมถึงผู้ที่มาร่วมให้สัมภาษณ์ โดยไม่มีการปล่อยคำพูดใดที่ฟังแล้วชวนดราม่าเร้าอารมณ์ให้หวือหวาจนเกินไป ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความ ‘ใส่ใจ’ และความ ‘เข้าใจ’ ประเด็นในเรื่องของผู้กำกับ เฮตเธอร์ เลนซ์ ที่ใช้เวลาสร้างสรรค์สารคดีนี้นานถึง 17 ปีได้เป็นอย่างดี
แม้ว่าเส้นทางการเป็นศิลปินของคุซามะจะไม่ราบรื่น เพราะต้องต่อสู้กับสังคม คนรอบข้าง และสิ่งที่เกิดขึ้นภายในจิตใจของตัวเองอยู่ตลอดเวลา แต่ความสามารถของเธอได้พิสูจน์ให้คนทั่วโลกเห็นแล้วว่าเธอเป็น ‘ตัวจริง’ ของวงการผู้ไม่ยอมวางมือจากการสร้างสรรค์งานศิลปะ โดยความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในชีวิตได้ทำให้เห็นมุมมองของเธอที่มีต่อศิลปะซึ่งแตกต่างออกไปในแต่ละช่วงวัย ไม่ว่าจะเป็นการมองว่าศิลปะคือสื่อสร้างสันติภาพ ศิลปะคือเครื่องมือเยียวยาจิตใจ รวมถึงการมองว่าศิลปะคือความไม่สิ้นสุด เพราะสามารถคงอยู่ได้ตลอดไป ซึ่งแม้แต่กระดาษหรือผืนผ้าใบก็ไม่สามารถทำให้ความสร้างสรรค์นี้สิ้นสุดลงได้
ป.ล. ควรเตรียมสายตามาให้ดีก่อนดูหนัง เพราะอาจปวดตาได้ในบางช่วง สำหรับคนตาล้า หรือมีปัญหาทางสายตา
